16 September, een bijzondere dag.

's Ochtends vroeg is het zwaar bewolkt in Huehuetenango, Guatemala. Later breekt gelukkig de zon door, en om tien uur ga ik op pad. Vol ontzag voor wat komen gaat, maar vastberaden. De weg naar Todos Santos wordt zwaar, erg zwaar.

De meeste bagage heb ik achtergelaten in het hotel, en met alleen een rugzak achterop ploeter ik omhoog. Onderweg een hoop mensen die hun huis uitkomen om te kijken, en blijven kijken. Ook veel mensen die zeggen "het is nog zo en zo ver, kijk daar in de verte achter die bocht is de klim voorbij." Er vormen zich weer donkere wolken, maar - zo wordt me verteld - "het gaat pas vanavond regenen."

Uiteindelijk klim ik in zo'n vijf uur tijd van 1800 naar 3400 meter. Een overwinning op mezelf, na de deceptie van een week eerder. Bovenop, bij "El Mirador", zit Lucy te wachten, een Amerikaans meisje van ik schat begin twintig. Ze wacht op een vrachtwagen met zand, al de hele middag. Is uitgezonden door Peace Corps, een Amerikaanse vrijwilligersorganisatie. Woont al een jaar in een dorpje tien kilometer verderop in de bergen, waar bijna niemand Spaans spreekt, en heeft nog een jaar voor de boeg. Zo te merken heeft ze het wel naar d'r zin.

Eenmaal boven is er een hoogvlakte. Het is hier frisjes. Rotsig, veel agaves. Zodra het asfalt overgaat in steenslag wordt het echt mooi. Mannen en jongens in rode gestreepte klederdrachtbroeken, vrouwen en meisjes in prachtige blouses en rokken, op de grond voor hun huis aan het weven. Ze spreken Mam, een van de twee-en-twintig officieel erkende Mayatalen in Guatemala, en groeten heel vriendelijk. Ze lachen wel als ik langskom, maar niet vervelend. Een onschuldige lach lijkt het, uit vrolijkheid.

Als ik even stop om een trui aan te trekken komt er een jongetje heel enthousiast op me af. Opgetogen blijft hij maar met grote ogen om mij en mijn fiets heen lopen. Hij spreekt geen Spaans, maar praat honderduit, tegen zijn vriendjes en tegen zichzelf. Als ik wat zeg neemt hij de woorden gelijk over. "Okee, okee. Haha."

Na de hoogvlakte begint een bijzonder zwaar stuk omlaag. Een modderige weg met af en toe flink grote stenen. Toch moet ik flink doorfietsen om voor het donker aan te komen. Ik duik de wolken in, de omgeving onttrekt zich aan het zicht. Mooie beelden van bomen die plotseling opdoemen uit de mist. Op een gegeven moment begint het te regenen. Het wordt glad. In een steile bocht omlaag ga ik onderuit. Opstaan, en weer verder.

Dan gaat het hard regenen. Ik schuil. Kijk op mijn horloge. Kwart voor zes, dat red ik nooit meer voor het donker. Net als ik mijn regenpak heb aangetrokken komt er een pickup-truck langs. Ik mag mee, achterin. De laatste acht kilometer naar Todos Santos, en ik wordt helemaal zeiknat. Volkomen verkleumd kom ik net voor het donker aan.

--

Todos Santos blijkt de volgende dag bijzonder de moeite waard, maar de mensen houden er hier niet van op de foto te worden gezet. Hun overtuiging is dat je door een foto te nemen de ziel van iemand steelt. Als ik een kat prachtig in een raamopening in de zon zie liggen en mijn fotocamera pak, verschijnt een jongetje om de hoek en schudt pertinent van "nee", vingertje geheven. Ach, hij heeft natuurlijk gelijk. Katten hebben tenslotte ook een ziel.